Trauma voor dummies in 10 vragen

There is deep wisdom
within our very flesh;
if we can only come to our senses
and feel it.
~ Elisabeth A. Behnke ~

Ik was wel heel optimistisch/ambitieus in mijn vorige nieuwsbrief.
Ik quote:

“In de volgende nieuwsbrief ga ik dieper ingaan op trauma. Wat is dat dan, als het niet alleen de grote gebeurtenissen is. En welk effect heeft het op ons, en waarom moeten we daar iets mee (spoiler alert: er moet niks als je niet wil), en kan je echt iets helen (spoiler alert: yep, en ik leg graag uit hoe dat allemaal werkt in ons brein).”

Met andere woorden: alles over trauma in één artikel, nu ben ik wel van de lange artikels, maar hier kreeg ik toch effe een stresske van toen ik mijn eigen woorden terug las.

Plus natuurlijk een paar (of meer dan een paar) gremlins die stillekes van onder mijn bureau kwamen gekropen en zeiden: “Ann we willen niet ambetant doen, maar euh, er hebben al veel echt slimme mensen die daar echt voor gestudeerd hebben al veel zinnige dingen gezegd over trauma. Is het wel een goed idee om daar zelf vanalles over proberen te schrijven? Beter naar een goed boek verwijzen misschien?”

Maar er is ook één van mijn leermeesters, therapeut en filosoof Gene Gendlin, die vele slimme dingen zei, waaronder:
"Alles is al gezegd, maar nog niet door jou. En als jij het niet zegt op jouw manier, dan ontbreekt er iets." (hij zei het totaal niet op die manier, maar ik ben al 10 minuten naar de quote aan 't zoeken en heb het opgegeven, dus 't is iets in deze aard ofzo)

Dus, hou je vast, trauma voor dummies in 10 vragen– de Ann-editie!
Voor dummies: niet omdat ik jullie dom vind ofzo, integendeel, maar omdat ik zo hou van de heerlijke helderheid van de voor dummies boeken!

Leeswaarschuwing: mijn vorige nieuwsbrief was lang, maar deze is dus nog langer. Ik heb er nog aan gedacht om dit artikel op te splitsen in een aantal kortere, maar ik voelde dat ik er een soort basisartikel van wou maken.

Dus ik zou zeggen: neem er effe de tijd voor (of sla hem over, als het onderwerp je niet trekt).

Ik ging hieraan toevoegen: ik beloof dat de volgende nieuwsbrief korter is, maar we weten allemaal dat ik dat niet kan beloven. :-P

Vraag 1: Ann, hoezo ben jij opeens een trauma-expert? Waar heb jij dat geleerd?

Dat komt zo: ik heb een klant. Die klant heet Malou Laureys. Malou leert coaches, therapeuten en trainers hoe ze duurzame verandering kunnen faciliteren.

Malou zei: “Ann, het zou eigenlijk heel interessant zijn als jij mijn opleiding zou volgen, dan zou je me nog beter kunnen helpen mijn onderneming te doen groeien.”

En ik dacht: “Jaja ik kan wel bij élke klant hun opleiding of coaching gaan volgen, dan blijven we bezig!” dus ik zei “Ja, later misschien Malou!”

Maar als coach van Malou gaf ik dus feedback op haar marketingmateriaal en dus keek ik op een dag naar een aantal video’s waarop deelnemers van haar opleiding (allemaal ervaren coaches en trainers en therapeuten) super enthousiast vertelden over hun ervaringen tijdens die opleiding en toen dacht ik: ”Oh! Als deze mensen zeggen ‘ik heb nog nooit zoveel geleerd tijdens een opleiding’ dan moet ik daar bij zijn!”

Vraag 2: Waarover ging die opleiding dan?

Malou is burgerlijk ingenieur en al 20 jaar coach, trainer en therapeut en vroeg zich gedurende al die jaren af: wat is er eigenlijk nodig voor echt duurzame verandering bij mensen?

Wat is er nodig zodat patronen echt helen, zodat we echt kunnen stoppen met destructieve gewoonten en gedachten, zonder daarvoor wilskracht te moeten gebruiken en telkens weer terug te vallen in het oude?

En dus: wat is er nodig opdat coaching, therapie, training, elke vorm van het faciliteren van verandering in mensen, echt leidt tot duurzame verandering?

Malou had het idee dat alle antwoorden die onderzoekers daarop al geformuleerd hadden slechts delen van de olifant waren, zoals in de parabel van de olifant en de blinden die elk een deel van de olifant voelden en dus totaal niet overeenkwamen in hoe ze dachten dat die olifant eruit zag.

Dus is ze op zoek gegaan naar de olifant. (je dacht dat IK ambitieus was met dit artikel, maar Malou is nog een paar dimensies ambitieuzer dan ik).

Soit, ik dacht dus “daar moet ik bij zijn” en in augustus 2022 startte ik met module 1 van de opleiding Transformational Keys ®.
Ik denk dat ik een minuut of 10 nodig had om te beseffen: wowsie ik denk dat Malou inderdaad de olifant, het neurologische proces van duurzame verandering, te pakken heeft.

Dus, hierbij, in primeur, een samenvatting van de ENBA theorie, ontwikkeld door Malou!
Haar boek is er nog niet maar staat op de planning (daarvan hou ik jullie zeker op de hoogte) maar ik mocht al wel een tip van de sluier oplichten.

Ik voel me een beetje zoals indentijd de wetenschappers die persoonlijk van Watson en Crick leerden hoe DNA in elkaar zat en hoe dat heel onze kijk op erfelijkheid veranderde, en die niet konden wachten om daarmee aan de slag te gaan.

Zoals DNA staat voor deoxyribonucleic acid staat de ENBA theorie voor Evolutionary NeuroBiological Adaptation theory. Of: een model dat alle bestaande kennis over leren en verandering samenbrengt tot één logisch kloppend geheel.

Vraag 3: Wat is het onderliggende neurologische proces dat gepaard gaat met blijvende verandering?

Wij mensen zijn gericht op overleven (net zoals alle andere levende wezens).

Van het moment dat we geboren worden tot op ons sterfbed checken we voortdurend, bewust maar vooral onbewust, of er voldaan is aan onze essentiële behoeften.

Dat gaat om pure fysiologische dingen, zoals dat het zuurstofgehalte van ons bloed niet te hoog en niet te laag mag zijn. Dat onze lichaamstemperatuur niet te hoog maar ook niet te laag mag zijn. Telkens ons lichaam merkt dat er iets niet klopt, sturen we bij.

Maar dit mechanisme werkt niet alleen zo bij lichamelijke behoeften, dit is zo voor al onze essentiële behoeften, dus ook voor (ik noem er maar enkele) onze behoefte aan veiligheid, autonomie, gezien worden, erbij horen enzovoorts.
(en: uit deze voorbeelden kan je al concluderen dat er niet zoiets is als zuiver lichamelijke behoeften en zuiver emotionele behoeften, een behoefte als veiligheid heeft zowel te maken met ons lichaam als met onze geest).

Soit wat we dus doen, is voortdurend onbewust checken of er nog voldaan is aan onze essentiële behoeften.

Jamaar, hoe kan ons lichaam, onze geest, ons zenuwstelsel nu checken of er voldaan is aan zoiets abstracts als ‘gezien worden’ bijvoorbeeld?

Daar komt het stukje leren aan de orde.
Wij mensen zijn ongelooflijke leermachines. Heel ons leven lang leren we, in elke situatie.
Vanaf het moment van onze geboorte (en ook al daarvoor) leren we wat er nodig is voor het vervullen van onze essentiële behoeften, en dus voor ons overleven.

We leren hoe we situaties moeten interpreteren.

Oh, dit ding met deze langwerpige vorm dat zowat plakkerig en zacht voelt, mag je in je mond stoppen en het proeft lekker. (een banaan)
 Oh, als iemand vragen stelt als ik een presentatie geef, dan betekent dat dat ik goed bezig ben.
 Oh, als een vriendin twee keer een afspraak afzegt, dan is ze niet meer geïnteresseerd in mij.

Met andere woorden: zoals ons lichaam door interne sensoren continu nagaat hoe het gesteld is met onze bloeddruk, ons zuurstofgehalte, onze suikerspiegel, gaan we via onze externe zintuigen ook voortdurend na hoe het gesteld is met onze andere essentiële behoeften.

We leren niet alleen elke situatie interpreteren, we leren ook welke concrete doelen we moeten nastreven voor het bereiken van die essentiële behoeften.

Als veiligheid belangrijk is voor mij, wat zijn dan doelen die ik ga nastreven?
Ik heb geleerd dat een belangrijk onderdeel van veiligheid is: “ik moet ervoor zorgen dat niemand kwaad is op mij.”
Want ik heb geleerd dat als iemand kwaad is, dat die me pijn kan doen en dat die dat kan gaan doorvertellen aan allemaal andere mensen en dan wordt het pas helemaal onveilig want met zijn allen zijn ze sowieso sterker dan ik én ze kunnen me dan ook nog uitsluiten waardoor ook mijn behoefte aan erbij horen niet meer vervuld is.

Ik heb ook geleerd dat genoeg geld hebben een onderdeel is van veiligheid. En dat een diploma halen dan een goed subdoel is.

Dat je naast loondienst ook zoiets hebt als een eigen bedrijf. En dat het, als je een eigen bedrijf hebt, belangrijk is dat mensen weten wat je doet. En dat een nieuwsbrief daar interessant bij kan zijn.

Een derde leerniveau bestaat erin dat we leren welke acties nodig zijn om die doelen te bereiken.

Ok, een eigen bedrijf, maar hoe doet je dat? Welk gedrag moet ik dan vertonen? Een nieuwsbrief, allemaal goed en wel, maar waarover moet ik dan schrijven? En hoe moet ik die versturen? En hoe geraak ik aan mensen om die nieuwsbrief te versturen?

Je merkt dat leren er dus in bestaat dat wij continu ontdekken (en opslaan in onze hersenen) hoe we een abstracte en complexe essentiële behoefte kunnen omzetten in steeds concretere doelen.

En: dat al die interpretaties en die doelen en de acties die daarvoor nodig zijn enorm subjectief zijn. Misschien (waarschijnlijk) heb jij heel andere doelen die je nastreeft om je veilig te voelen.

Maar hoe weten we nu of die behoeften en die subdoelen al dan niet vervuld zijn?

Wel, daar dienen onze emoties voor.
Positieve emoties zeggen ons: yep, vervuld, alles ok!
Negatieve emoties zeggen ons: oeps, alarm, er klopt iets niet, er zijn essentiële behoeften niet vervuld, actie nodig!

Onze emoties hebben dus een signaalfunctie: gaat alles ok of is bijsturing nodig?
Als er bijsturing nodig is, dan putten we uit ons arsenaal van alles wat we geleerd hebben (wat klopt er niet, welke doelen zijn er niet vervuld, welke acties moet ik doen) of we merken ‘oei ik kom er niet met wat ik geleerd heb’ en we gaan, bewust of onbewust, leren wat er wel nodig is om onze behoeften te vervullen.

Stel dat ik merk dat mijn nieuwsbrieven amper gelezen worden, ik probeer vanalles maar het betert niet, dan kan ik op zoek gaan naar hulp, of zelf gaan experimenteren met nieuwe dingen (een kortere nieuwsbrief, zou dat niet iets zijn, Ann? :-P )
En al die nieuwe leerervaringen die worden dan weer opgeslagen in ons zenuwstelsel.
Er worden nieuwe verbindingen gemaakt tussen zenuwcellen, en die nieuwe verbindingen worden steeds sterker naarmate we ze meer gebruiken.

Al onze patronen (een patroon is een combinatie van bij elkaar horende leerervaringen, een netwerk in onze hersenen dat vaak gebruikt wordt en waardoor info dus heel snel en automatisch kan doorgegeven worden) zijn dus bedoeld om essentiële behoeften te vervullen of om te copen met de stress van niet-vervulde behoeften.

Mijn patroon van ervoor te zorgen dat ALLE klanten ALTIJD op ELK moment tevreden zijn, is een poging om ervoor te zorgen dat ik veilig ben.
Mijn patroon om chips te eten als ik een vraag krijg waar ik niet direct op kan antwoorden, is een poging om ervoor te zorgen dat ik de stress van die onvervulde behoefte aan veiligheid niet voel.

Vraag 4: Wat is trauma dan?

Trauma is een leerervaring die opgeslagen werd in een situatie waarin we, ondanks alles wat we deden en probeerden, met oude en nieuwe verbindingen tussen cellen, er toch niet in slaagden één of meerdere essentiële behoeften te vervullen.

Op dat moment slaan we dus (zoals in elke leerervaring) niet alleen op hoe we een situatie in de toekomst best interpreteren, welke doelen we moeten nastreven om onze behoeften te vervullen en welke acties daarvoor nodig zijn maar wordt er ook een verbinding gemaakt met onze amygdala, het emotionele deel van ons brein: we slaan die pijn van die onvervulde behoefte ook op, en die is gekoppeld aan heel die leerervaring.

En dat kan dus gaan om wat in het algemeen als trauma wordt aanzien (de grote dingen zoals oorlog, mishandeling, enzovoorts) maar ook om wat aan de buitenkant niet zo groot lijkt, maar het voor ons systeem wél was!

Toen ik klein was, gingen we met mijn tante vaak wandelen, en daar liep vaak een hond los. Ik was een kleutertje, dus die hond was zo groot als ik zelf was. De hond kwam vaak opdringerig snuffelen in mijn gezicht, ik was bang, mijn essentiële behoefte aan veiligheid werd niet vervuld.

Wat heb ik geleerd uit die situaties, wat is er opgeslagen?
Mijn interpretaties: alle honden zijn opdringerig, ze bijten, ze luisteren niet.
 Mijn na te streven doel: zo ver mogelijk uit de buurt blijven van honden.

De nodige acties: oversteken als er een hond aankomt, niet gaan wandelen in losloopgebied, aan mensen vragen om hun hond vast te zetten als ik bij hen kom.
En het gevoel dat is opgeslagen, gekoppeld aan al deze leerervaringen: een gevoel van gevaar en onveiligheid als ik een hond zie.

Als ik dus een hond zie (en gelukkig is het al een stukje minder omdat ik de laatste jaren ook twee sympathieke honden heb leren kennen :-P), wordt dit hele neuronetwerk geactiveerd: mijn interpretatie, wat mijn doel is, wat ik daarvoor moet doen én het gevoel van gevaar.

Dat is trauma.
Al die leerervaringen die we hebben opgeslagen die gekoppeld zijn aan de pijn van een onvervulde behoefte.

Die eerste keer in het zwembad toen ik bijna verdronk omdat ik nog heel klein was toen en mijn hoofd bijna niet boven water kon houden.
Die eerste dag in het eerste leerjaar toen er opeens een heel deel kinderen uit de kleuterklas niet meer waren en ik niet snapte waarom niet en ik mijn beste vriend kwijt was (de simpele verklaring was dat de kleuterschool gemengd was en de lagere school alleen meisjes, maar ik wist dat niet en schrok dus enorm en de leerkracht lachte me uit toen ik daarnaar vroeg).
Die keer toen de directrice in de klas de punten van de slechte toetsen kwam voorlezen en ik dacht dat ik gerust kon zijn en ongelooflijk schrok toen ze mijn naam las (want ik had een 7/10 ofzo dus dat was in hun ogen ‘slecht’ voor mij).
Die keer dat ik in het derde middelbaar een toets van wiskunde had en een soort blackout had en toen besloten (geleerd) heb dat ik wiskunde niet kon snappen (dat geloof ik dus nog altijd, terwijl ik een 18/20 voor wiskunde heb gehaald in tweede kan bio-ingenieur, maar altijd blijf zeggen ‘dat komt omdat dat examen zo gemakkelijk was).
Al die keren dat ik uitgelachen werd of onder mijn voeten kreeg omdat ik bang was om ergens op te klimmen tijdens de turnles of in de jeugdbeweging ofzo (terwijl ik nu weet dat ik dyspraxie heb en het dus heel logisch was dat ik banger was en alles trager ging, mijn lijf leert alles veel trager als het te maken heeft met motoriek en coördinatie).

Ik geef die voorbeelden niet om medelijden te krijgen of getroost te worden, want het zijn dingen die al ok genoeg zijn om uit in the open te gooien.
Ik geef die voorbeelden zodat jij ook kan voelen van ‘ah ja, nu snap ik het, ik heb ook allemaal zo’n ervaringen, die ik misschien al wel of misschien nog niet serieus genomen heb’.

Je merkt misschien aan mijn voorbeelden dat ze allemaal uit mijn kindertijd stammen. Dat is niet omdat we énkel in de kindertijd trauma’s opslaan, integendeel!

Maar trauma’s uit de kindertijd zijn vaak nog veel intenser wat de emotionele pijn betreft, want als kind voelen we niet alleen de pijn van die onvervulde behoeften in die specifieke situatie, maar komt er een extra laag op doordat we machteloos zijn, nog niet geleerd hebben onze emoties te reguleren, omdat we tijd heel anders inschatten (iets lijkt voor altijd te duren), omdat we gebrek aan perspectief hebben (we zitten in de omgeving waarin we zitten en kunnen niet vergelijken met andere omgevingen) en we geneigd zijn om alles persoonlijk te nemen (dit is mijn schuld, dit komt omdat ik niet goed genoeg ben) omdat we de wereld enkel vanuit onze eigen standpunt kunnen bekijken.

Vraag 5: Misschien een paar tussentijdse conclusies, Ann? Ben niet meer helemaal mee.

- We monitoren onbewust continu of al onze essentiële behoeften vervuld zijn en onze emoties hebben daarbij een signaalfunctie

- Wat we geleerd hebben, al onze interpretaties, overtuigingen, de doelen die we nastreven, de acties die we daarvoor gaan doen, zijn voor elk van ons helemaal anders.

- We zien de wereld continu vanuit al onze opgeslagen ervaringen en trauma’s en elk van ons leeft dus in een compleet andere wereld (jij vindt honden misschien de geweldigste dieren ter wereld, om maar een detail te noemen)

- We hebben allemaal trauma, wij allemaal. En juist onze trauma’s beïnvloeden onze kijk op de wereld het sterkste, omdat de leerervaringen die we opgeslagen hebben door onze trauma’s het meest zwart-wit (alle honden zijn gevaarlijk) en het meest rigide zijn.

- Al onze belemmerende patronen zijn manieren waarop we probeerden voor onszelf te zorgen. You did the best you could, ook al ervaar je nu misschien veel negatieve gevolgen van je patronen en belemmerende overtuigingen.

Vraag 6: Welk effect heeft trauma op ons leven, op de mensen rondom ons, op de wereld?

Zoals ik al schreef in mijn samenvattende conclusies: wij zien de wereld nooit objectief. We hebben allemaal andere interpretaties van de werkelijkheid, andere doelen die we nodig achten om bepaalde behoeften na te streven, andere acties die we doen.

En juist als we reageren vanuit trauma, als we een situatie in het hier en nu onbewust interpreteren als gevaarlijk (want gekoppeld aan een neuronetwerk waarin de boodschap ‘dit is gevaarlijk want essentiële behoefte onvervuld!’ is opgeslagen) dan zien we de wereld nog subjectiever, en daarmee bedoel ik: dan is alles nog meer zwartwit en rigide, van onze interpretaties tot onze doelen en acties.

Waar we zeker van kunnen zijn, is dit:
 We hebben allemaal essentiële behoeften, die zijn universeel.

We zijn allemaal in situaties geweest waarin die behoeften niet vervuld werden en die herinneringen en leerervaringen hebben we opgeslagen als trauma.
Daarom hebben we allemaal situaties waarin we rigide reageren, overreageren (daarmee bedoel ik: niet in verhouding tot de situatie in het hier en nu).

Als we vastzitten in trauma, als die neuronetwerken continu geactiveerd zijn, dan kunnen we geen nieuwe dingen leren, want we zien de wereld onbewust alsof het terug de oorspronkelijke situatie is.

We zien dan gevaar, waar er nu misschien geen is. Of er is wel gevaar, maar we voelen het veel intenser omdat het gestapeld wordt op oud gevaar.
We zien afwijzing, waar er nu misschien geen is. Of er is wel afwijzing, maar die komt veel heviger binnen omdat die gestapeld wordt op eerdere afwijzing.
We voelen onrechtvaardigheid, waar er nu misschien geen is. Of er is wel onrechtvaardigheid, maar die raakt ons buiten proportie omdat er een oude onvervulde behoefte aan rechtvaardigheid wakker gemaakt wordt.
We denken dat we niet gezien worden, terwijl dat nu misschien niet zo is. Of we worden effectief niet gezien, maar dat doet veel meer zeer omdat we vroeger ook niet gezien werden.

We zien de wereld door een bril van trauma. Wij allemaal.
Maar we beseffen niet dat we die bril ophebben. We denken dat we de wereld zien zoals hij is Maar terwijl we dat denken, worden onze neuronetwerken geactiveerd en doen we alles om de oude pijn die wakker gemaakt is, deze keer niét te voelen.

We hebben geen keuzevrijheid en reageren door te vluchten, te vechten, te verstijven of onzichtbaar te worden in plaats van uit te reiken naar de ander en vanuit connectie onze essentiële behoeften te vervullen.

En daardoor stapelen we juist trauma op trauma.
In onze relaties.
In onze gezinnen.
Op ons werk.
Tussen landen.
Daardoor vallen legers gebieden binnen, worden mensen vermoord, ontstaan er hoogoplopende discussies over wie er gelijk heeft en wie er moet toegeven, gaat het over verliezen en winnen en het enige resultaat is dat er bij iedereen extra trauma ontstaat waardoor iedereen nog meer uit verbinding gaat en gaat vechten, vluchten of bevriezen.

Daarom is het zo belangrijk dat we allemaal leren hoe trauma ontstaat, hoe het ons denken, voelen en waarnemen beïnvloedt en hoe we in onze relaties (alle soorten relaties bedoel ik daarmee) telkens weer oude behoeften proberen te vervullen op een manier die niet werkt en alleen maar leidt tot extra pijn.

Vraag 7: Maar kan je dan iets doen aan trauma, kan dat echt helen?

Als al onze leerervaringen en dus ook trauma connecties zijn in ons zenuwstelsel, kunnen we daar dan echt iets mee? En zo ja, hoe?

Verandering van gewoonten, gedrag, emoties, denken betekent verandering op niveau van onze zenuwcellen.

Als we kijken op niveau van het zenuwstelsel, dan zijn er twee soorten verandering.

De eerste soort is als we een nieuw neuronetwerk aanleggen. We leren een nieuwe gewoonte aan, nieuwe manieren van interpreteren, ander gedrag.
Met andere woorden: we vormen nieuwe verbindingen in ons zenuwstelsel.

Stel er is een patroon waar ik last van heb, bv. alles perfect willen doen voor mijn klanten, dan kan ik onderzoeken: wat zou een alternatief gedrag zijn? Hoe zou ik dan denken? Welke overtuigingen gaan me daarbij helpen? En dan zou ik nieuwe patroon gaat oefenen, tot het vlot gaat.

Alleen: mijn oude patroon van alles perfect willen doen, dat bestaat dan ook nog. Ik moet dan bewust of onbewust moeite doen om dit oude patroon te onderdrukken. Er is energie nodig in ons brein om ervoor te zorgen dat die veel gebruikte connecties in ons brein niet meer gaan afvuren en dus geen info meer doorgeven.

Daarom hebben we wilskracht nodig om het oude patroon te onderdrukken. Dit vraagt dus extra energie en als we die energie niet hebben, dan vervallen we in het oude patroon.
Dit is counteractive change.

Er is ook een andere soort verandering.
Daarbij gaan we niet een nieuw neuronetwerk boven het oude installeren, maar gaan we het oorspronkelijke netwerk wijzigen. Zo moeten we geen extra energie gebruiken om dit te blijven onderdrukken.
Dit noemt Malou transformational change.

Vraag 8: Wat is er nodig voor transformational change? Hoe kunnen we een patroon wijzigen?

Met andere woorden: hoe kunnen we ons neuronetwerk wijzigen?

Daar zijn 4 stappen voor nodig.

Stap 1: het volledig activeren van het neuronetwerk dat gelinkt is aan een bepaald patroon.

Dat houdt in: inzicht krijgen in en je bewust worden van dit hele patroon. Niet alleen van het gedrag waar je vanaf wil, maar van alle aspecten van een patroon, dus ook al je interpretaties, de essentiële behoefte die je probeert te vervullen, de doelen die je probeert te bereiken, en ook de angst, de pijn en het trauma dat aan dit patroon vastzit.

En inzicht krijgen alleen is niet genoeg: het gaat om wat ik noem embodied inzicht, helemaal voelen en snappen, tot in de toppen van je tenen, hoe dit patroon actief is, waarom het ontstaan is, dat het de beste manier is waarop jij hebt leren reageren en de pijn en het verdriet voelen dat er aan gekoppeld is.

Stap 2: het neuronetwerk, dus de connecties tussen alle zenuwcellen die actief zijn, labiel maken.

Een neuronetwerk dat actief is, wordt labiel doordat er iets nieuw ervaren wordt. Nieuwe inzichten, maar ook humor, geluiden, aanraking kunnen zo’n nieuwe factor zijn, waardoor de verbindingen tussen de cellen zwakker worden.
Het voelen en processen van de emoties die op het moment van het trauma teveel waren om te voelen, is ook zo’n manier om het brein iets nieuws te laten ervaren.

Stap 3: de aanmaak van nieuwe verbindingen.

Als een neuronetwerk actief en labiel is en op dat moment ervaar je iets dat tegengesteld is aan wat er opgeslagen was tijdens de leerervaring (dus tijdens het ontstaan van het trauma), worden er nieuwe verbindingen aangelegd.

Die nieuwe ervaringen (counter learnings of counter experiences, tegenervaring letterlijk vertaald) kunnen zich in het echt voordoen.
Bijvoorbeeld je ervaart dat je niet àlles doet voor een klant en die is toch tevreden.

Maar ons menselijk brein is zo ontzettend krachtig en dat komt hier ook van pas.
Ons brein heeft de kracht van de verbeelding.
Zoals hoogspringers of golfers hun sprong of slag eerst visualiseren en dat een effect heeft op prestaties, zo kunnen we ons brein ook inzetten als het gaat om niet vervulde behoeften.

 We kunnen teruggaan in de tijd naar situaties die niet ok waren. We kunnen teruggaan naar onze kindertijd en het kind dat we waren troosten. We kunnen teruggaan naar situaties en doen of zeggen wat we toen niet konden doen of zeggen.

We kunnen leren, daar komt het eigenlijk op neer, om onszelf te koesteren en daardoor onszelf te geven wat we toen niet kregen.  

Stap 4: het opslaan van de nieuwe connecties.

Nadat nieuwe connecties gevormd zijn, heeft het brein tijd nodig om die weer op te slaan, dat is de consolidatiefase. Die gaat vanzelf (handig), duurt een uur of 4-5 en we kunnen het opslaan versterken door ervoor te zorgen dat we tijdens die periode geen extra stress ervaren (anders zou die stress gekoppeld kunnen worden aan de het veranderde neuronetwerk).

Ann, doe nog maar eens een samenvattingske!

Dus!
Traumaheling bestaat eruit dat we het hele neuronetwerk van een bepaald patroon of trauma gaan begrijpen en voelen, tot in de toppen van onze tenen, dat we de ongevoelde emoties gaan voelen en processen en dat we met behulp van ons megakrachtige brein onszelf gaan geven wat we in die situatie misten.

Vraag 9: Danku voor de samenvatting, maar euh, dit klinkt te goed om waar te zijn en wat met het risico op hertraumatisering?

 Ik moet zeggen, al dat visualisatiegedoe en jezelf koesteren enzo, ik was zelf redelijk sceptisch.

Hou je jezelf dan niet compleet voor de gek? Ga je dan niet gewoon mee in het trauma dat je geleerd heeft dat je alles alleen moet kunnen oplossen? Wij mensen hebben toch andere mensen nodig?

Nu ervaar ik meer en meer dat het jezelf leren koesteren en steun zoeken bij andere mensen juist samengaat.
Het jezelf leren geven wat je miste tijdens het trauma is niet iets dat nieuw is voor ons brein.
Het is integendeel gebruik maken van de enorme kracht van ons brein én van ons vermogen tot zelfregulatie (dat de meesten van ons jammer genoeg niet geleerd hebben omdat we daarvoor als kind volwassenen nodig hebben die ons kunnen helpen onze emoties te reguleren).

En ja, om die vaardigheid te leren hebben we anderen nodig, een coach, een therapeut, in elk geval iemand die ons stapje per stapje, traan per traan hierin kan begeleiden, zonder dat we dus overspoeld geraken.

Traumaheling is voor mij dus niet alleen aan de slag gaan met een situatie en die verwerken, maar is stap voor stap de vaardigheden leren om je eigen emoties te kunnen voelen zonder overspoeld te worden en jezelf te koesteren.

Want wat is hertraumatisering?

Hertraumatisering gebeurt als er op het moment dat het neuronetwerk actief is, wéér blijkt dat de essentiële behoefte die niet vervuld was op het moment van het originele trauma, niet vervuld wordt. Bijvoorbeeld een trauma rond afwijzing dat je deelt met iemand en je wordt weer afgewezen. Of als de emoties rond dat trauma je zo overspoelen dat ze niet geprocessed kunnen worden maar gewoon extra worden opgeslagen.

Daarom is het zo belangrijk dat traumawerk stapje voor stapje of traan per traan gaat, op jouw tempo. Dat jij de regie hebt. Dat jij voelt ‘ik kan op elk moment stoppen’ en dat je iemand hebt die dat mee bewaakt en jou helpt om de emoties te voelen zonder overspoeld te geraken.

Zo besef je ook dat hertraumatisering dus heel erg vaak gebeurt in dagdagelijkse situaties, als het neuronetwerk geactiveerd wordt doordat je zenuwstelsel denkt ‘dit is weer dit gevaar!’ en je een extra laag onvervulde behoefte opslaat.

Hertraumatisering is dus enerzijds een reële bezorgheid (als ik een trauma voel en dat deel en die persoon reageert met onbegrip dan komt er weer een laagje bij), maar tegelijk is het ook zo dat empathisch aanwezig zijn bij iemand of bij jezelf, ervoor zorgt dat je je emoties druppel voor druppel kan leren processen en dan gaat er dus elke keer weer een laagje vanaf.

 Vraag 10: Ann, dat is hier al veel te lang maar kom, toch nog één ding dat me bezighoudt: waarom doe jij traumacoaching? Hoe past dat in jouw rode draad??

Het verschil dat jij alleen kan maken, dat is de rode draad van mijn leven én mijn werk.
Dat is waar ik mensen bij help.

En daarin spelen drie aspecten mee, die nauw met elkaar verweven zijn:

1. Wat is jouw missie? Waarvoor ben jij op aarde en ben je perfect uitgerust?

2. Waarin ben jij anders en wat is er nodig om volledig te gaan staan voor jouw anders zijn, je superkrachten maar ook je behoeften?

3. Wat zijn de patronen en trauma’s die jou enerzijds de weg wijzen naar je missie (zoals in de quote ‘If you want to find your purpose, find your wound’) maar die je tegelijk kunnen verhinderen om je missie helemaal te leven (en die ook kunnen ontstaan zijn uit jouw anders zijn)?

En dus klopte het helemaal dat ik vorig jaar voelde “ja, dit roept mij” en dat ik nu (soms met wat harder roepende gremlins, soms zijn ze wat stiller) hiermee stap voor stap naar buiten kom.

Wat raakte jou het meest in dit artikel? Vind je het interessant om te leren hoe ons brein werkt en hoe dat dan zit met trauma? Welke verdere vragen heb je nu nog?
Mail me gerust, ik lees je reactie met veel aandacht!

Ann

P.S. Wil je als coach, therapeut of facilitator van veranderingsprocessen zelf de ins en outs leren van de olifant en zelf de theorie én de praktijk leren van het model van Malou?
Dan is de opleiding Transformational Keys misschien wel iets voor jou!
Alle info over de verschillende versies van de opleiding vind je hier.

(goed om weten: de individuele sessies met een Transformational Keys facilitator die horen bij de opleiding kan je dan met mij inplannen)

P.P.S. Wil je kijken of ik jou kan helpen bij het duurzaam veranderen van jouw belemmerende en destructieve patronen en gremlins? Zodat jij jouw missie nog meer kan leven of ontdekken?

Plan een gratis verkennend gesprek in en we kijken samen of ik de juiste persoon ben om je hierbij te helpen!

Hier vind je het formulier voor het boeken van een gratis gesprek, na aanmelden mail ik je de link naar mijn agenda!

P.P.S. Er waren een paar mensen die me mailden na de vorige nieuwsbrief met de vraag: “Ann, vanaf wanneer kunnen we loopbaanbegeleiding krijgen met loopbaancheques?”

Awel, sinds 1 oktober en de twee eerste klanten zijn al gestart. :-)

Dus: heeft jouw vraag te maken met je werk en heb je recht op loopbaancheques (zie hier voor alle info) dan is dat een goede manier om je coachingsessies te financieren!
Niet zeker of jouw vraag hierbinnen past? Plan dan een gratis verkennend gesprek en we klaren dat uit!

P.P.P.S. (niet alleen een te lange nieuwsbrief, maar ook nog te veel P.S.'en deze keer)
Je bent vanaf nu dus ook heel welkom als je in loondienst werkt en dus géén ondernemer bent.